Κύριο μέρος μηνύματος
Κυρία Κοντού,
σας στέλνω μερικές πληροφορίες σχετικά με τη λεϊσμανίωση στη χώρα μας, τις οποίες μπορείτε να αντικρούσετε πολλούς λανθασμένους ισχυρισμούς που εκφράζουν διάφοροι για το θέμα αυτό στη χώρα μας. Από τις φωτογραφίες που μου στείλατε δεν στοιχειοθετείτε η ορθότητα ή μή της ευθανασίας. Για περισσότερες πληροφορίες και για ειδικότερες ερωτήσεις είμαι στη διάθεσή σας.
Με εκτίμηση
Σ. Χαραλαμπίδης.
———————————————————————————————————————–
Σ.Θ.Χαραλαμπίδης
πρώην καθηγητής Παρασιτολογίας και Παρασιτικών Νοσημάτων
στην Κτηνιατρική Σχολή του Α.Π.Θ.
(harala@vet.auth.gr, http://users.auth.gr/harala)
Η λεϊσμανίωση στην Ελλάδα
Η λεϊσμανίωση του σκύλου στην Ελλάδα οφείλεται στο πρωτόζωο παράσιτο Leishmania infantum.
Όταν υπάρχουν τα κατάλληλα είδη σκνιπών, το παράσιτο αυτό μολύνει και τον άνθρωπο (“σπλαχνική λεϊσμανίωση”). Στη χώρα μας η λεϊσμανίωση ονομάζεται εσφαλμένα “kala azar”, που είναι νόσημα στην Αφρική και τις Ινδίες (όχι στην Ελλάδα).
Η L.infantum μολύνει επίσης τον λύκο, την αλεπού, το τσακάλι, τη γάτα, τα τρωκτικά, τις νυχτερίδες, τις σαύρες κ.ά., αλλά νόσημα προκαλείται κυρίως στον σκύλο και τον άνθρωπο.
Η μόλυνση των ζώων και του ανθρώπου γίνεται με το τσίμπημα της σκνίπας (όταν δεν υπάρχουν σκνίπες δεν γίνεται μόλυνση).
Στη χώρα μας, η L.infantum βρέθηκε, ανάλογα με την περιοχή, στον σκύλο (έως 50% των σκύλων της περιοχής), στην αλεπού, το τσακάλι, στο 1.2% των τρωκτικών κ.ά., ενώ κάθε χρόνο αναφέρονται περίπου 25 κρούσματα σπλαχνικής λεϊσμανίωσης στον άνθρωπο.
Τα παράσιτα κυκλοφορούν στο αίμα των μολυσμένων ζώων ή των μολυσμένων ανθρώπων. Όταν μια σκνίπα τσιμπήσει ένα μολυσμένο ζώο ή έναν μολυσμένο άνθρωπο και εκτελεί τις κινήσεις αναρρόφησης αίματος, τα παράσιτα μπαίνουν στο στομάχι της σκνίπας, πολλαπλασιάζονται για τουλάχιστον 2 ημέρες και αναπτύσσονται σε 5-8 ημέρες. Μετά, ανεβαίνουν στον οισοφάγο της σκνίπας και μεταδίδονται στο επόμενο θύμα από το οποίο η σκνίπα θα απομυζήσει αίμα.
Όταν η μολυσμένη σκνίπα εκτελεί τις κινήσεις αναρρόφησης αίματος, τα παράσιτα εισέρχονται στο αίμα του ζώου, εισβάλλουν στα κύτταρα, πολλαπλασιάζονται και καταστρέφουν τα κύτταρα. Σε διάστημα μερικών μηνών (έως και 7 ετών) μετά τη μόλυνση, είναι δυνατόν να εμφανισθούν αλλοιώσεις και συμπτώματα του νοσήματος στον μολυσμένο άνθρωπο ή το μολυσμένο ζώο.
Οι σκνίπες, που είναι υπεύθυνες για τη μετάδοση του παρασίτου και βέβαια, δεν έχουν σχέση με τα κουνούπια με τα οποία συχνά, λόγω άγνοιας, συγχέονται, είναι μικρά, ξανθά, έντομα και το τσίμπημά τους είναι συνήθως πιο επώδυνο από εκείνο των κουνουπιών. Δραστηριοποιούνται σχεδόν μόνο τη νύχτα, μετά τη δύση του ήλιου ή κατά τις συννεφιασμένες ημέρες. Την ημέρα κρύβονται σε σκοτεινά μέρη, σε θάμνους με πυκνό φύλλωμα, σε δένδρα με κολλώδες έκκριμα (μυγδαλιές, ροδακινιές κ.ά.), μέσα σε κορμούς δένδρων, σε σωρούς άχρηστων υλικών, μέσα σε στάβλους, σε υπόγεια κ.ά. Συνήθως, δεν μπαίνουν μέσα σε σπίτια. Πετούν σε μικρές αποστάσεις και σε χαμηλό ύψος. Οι αρσενικές σκνίπες τρέφονται με χυμούς από φυτά, ώριμα ροδάκινα, βερύκοκκα, μέλι κ.ά., ενώ οι θηλυκές σκνίπες πίνουν επιπλέον και αίμα, κάθε 3-5 ημέρες (είναι απαραίτητο για να ωριμάσουν τα αυγά τους).
Οι σκνίπες γεννούν τα αυγά τους σε σκοτεινά μέρη, όπως είναι οι σωροί με άχρηστα υλικά, οι φωλιές ζώων, οι πέτρινοι τοίχοι, οι ρωγμές στο έδαφος κ.ά. Από κάθε αυγό βγαίνει μια προνύμφη, η οποία τρέφεται με σάπια φύλλα, κόπρανα από σαύρες, νυχτερίδες κ.ά. Η προνύμφη μετατρέπεται σε νύμφη και σε ενήλικη σκνίπα σε 30-80 ημέρες. Η ενήλικη σκνίπα ζει 14-40 ημέρες.
Στην Ελλάδα, οι σκνίπες εμφανίζονται από το Μάϊο έως το Νοέμβριο, όταν η θερμοκρασία του περιβάλλοντος είναι μεγαλύτερη από 15°C (τον χειμώνα δεν υπάρχουν σκνίπες).
Οι σκνίπες πετούν το βράδυ, μετά τη δύση του ήλιου (20.00 – 07.00) και ειδικότερα στη Μακεδονία και τη Θράκη, παρουσιάζουν εντονότερη δραστηριότητα τις πρώτες εβδομάδες του Ιουνίου και τις τελευταίες εβδομάδες του Σεπτεμβρίου.
Μπορούμε να αποφύγουμε το τσίμπημα της σκνίπας και επομένως και τη μόλυνση με το παράσιτο, αν: α) βάζουμε εντομοαπωθητικό (π.χ. Anti-Flebotome®, Autan®) στο μέτωπο και τον τράχηλο του ζώου (κάθε βράδυ, μετά τη δύση του ήλιου) από το Μάϊο έως το Νοέμβριο, β) βάζουμε περιλαίμιο με την ουσίαdeltamethrin (απομακρύνει τις σκνίπες από τον σκύλο για 34 εβδομάδες), και γ) δίνουμε στον σκύλο, από το στόμα, allopurinol (15 mg/Kg σ.β./12ωρο, Soluric®, Zylapur®, Zyloric®) από τον Αύγουστο έως το Νοέμβριο.
Στην Ελλάδα δεν βρέθηκαν είδη σκνιπών που πίνουν αίμα από σκύλο και από άνθρωπο. Γι’ αυτό άλλωστε στη χώρα μας υπολογίζεται ότι σε κάθε μολυσμένο άνθρωπο αντιστοιχούν περίπου 2.000 μολυσμένοι σκύλοι. Αν ο σκύλος ήταν υπεύθυνος για τη μόλυνση του ανθρώπου, όπως συμβαίνει σε άλλες χώρες όπου υπάρχουν σκνίπες που πίνουν αίμα από σκύλο και από άνθρωπο, τότε ο αριθμός των κρουσμάτων στον άνθρωπο θα ήταν κατά πολύ μεγαλύτερος.
